Klişe Nedir?
Klişe Nedir sorusuna verilebilecek en doğru cevap Matbaada harflerin ve resimlerin basılması için hazırlanan metal kalıplardır.
Baskı sektörünün matbaacılık alanında her daim kullanılan klişeler nasıl meydana çıkmıştır, gelin inceleyelim:
Klişe tekniği bugünkü halini almadan önce basımı yapılacak resimler, ser ve düzgün olan ağaç parçaları üzerine oyulurdu. Ancak 1825 yılında, kurşun bir levha üzerine bakır bir levhanın kabartmasını yapan Joseph Nicephore Niepce günümüzde kullanılan kabartmalı klişelerin temelini atmış oldu.
Daha sonra 1850li yıllara gelindiğinde, Firmin Gillot bu baskı tekniği daha da geliştirilerek, çinko levha üzerinde çeşitli resimlerin klişelerini oluşturdu. Bu teknikler birazdan bahsedeceğimiz, bugünkü klişe hazırlanışında kullanılan üç teknikten biri olan tipo baskı tekniğinin temellerini oluşturdular.
Bir diğer teknik olan ‘nokta klişe’ çıkarma tekniği ise 1880 yılında Stephen Henry Horgan tarafından bulunarak, daha sonraki yıllarda Frederick Ives tarafından geliştirildi.
Klişe yapımında kullanılan iki farklı teknik vardır. Bunlardan ilki tipo baskı tekniğidir. Bu baskı genellikle elle yapılmış resimlerin klişesini çıkarmak için kullanılır. Levhalar asitle kabartılarak resimleri baskıya hazırlar. Bu baskı türünde, resmin siyah olması istenen kısımlarına kabartma uygulanırken, beyaz olacak olan kısımlar ise çukur olarak bırakılır.
Bir diğer klişe yöntemi ise ototipi klişe olarak da geçen noktalı klişe tekniğidir. Bu tip klişeler ufak ufak noktaların bir araya getirilmesiyle oluşur. Genellikle fotoğrafların ya da gölgeli resimlerin hazırlanması gerektiğinde bu klişe tekniğine başvurulur.
Son olarak bir de çizgili klişe tekniği vardır. Çizgili klişe hazırlanırken 0.16 cm kalınlığında çinko levhalar kullanılır. Bu levhalar, ışığa dayanıklı bir tür karışımla kaplanarak ve daha sonra istenen resimlerin negatifiyle üst üste konularak kuvvetli bir ışık yardımıyla oluşturulmak istenen resimlerin pozitiflerinin çinko üzerine yansıtılmasıyla hazırlanırlar. Birkaç ara işlemden sonra iste elde edilen klişe tahta bloklara yerleştirilir.
Ayrıca bilinmelidir ki, çizgi klişe metoduyla renk tonları arasındaki farkı belirlemek mümkün değildir. Bunun için noktalı klişe tekniği kullanılmalıdır. Bu teknik küçük küçük birçok noktanın farklı aralıklarla bir araya getirilmesiyle oluşan bir teknik olduğundan, değişen renk tonlarının görülmesine de olanak sağlar.
Klişe Fiyatı Nedir?
Klişe baskı, uzun aşamaları olan zahmetli bir baskı türüdür. Eskiden elle yapılan bu baskılar için şimdiler kullanılan baskı makineleri mevcuttur. Bu nedenledir ki klişe baskılar fiyatlandırılırken, kullanılan her detayın fiyata bir yansıması olacaktır. Örneğin, eğer firmalar klişeler üzerine kendi logolarının basılmasını isterlerse, genellikle tek sefere mahsus olarak, ekstra ücret öderler. Bu ücrete de klişe talep ücreti denir.
Ayrıca klişelerin basımında kullanılacak renklerin seçimi de önemlidir. Çünkü üretici firmalar kullanılacak her renk için ekstra ücret talep edeceklerdir. Genellikle her bir renk için, bir levha fiyatının %30 gibi bir ek ücret alınır.
Son olarak, elbette ki klişe levha üzerine bastırılacak olan desenin ne olduğu da fiyatlar için önemlidir. Bastırılmak istenen şeyin bir resim olması ya da sadece yazıdan oluşması da fiyatlarda değişikliğe neden olacaktır.
